35 Jaar geleden besloten Margot and Richard Frisius na een reis over de wereld zich te settelen op hun favoriete bestemming Costa Rica. Op een paradijselijk stukje jungle aan de Caribische kust begonnen zij een conservation center voor de grootste papegaaien ter wereld: De Scarlet Macaw (de rode) en de Great Green Macaw (juist.. de groene).
De Ara papegaaien die in beslag werden genomen door de overheid, of verkregen van mensen die de vogels niet meer wilden hebben als kooi huisdier kwamen terecht bij Peter en Margot.
Veel vogels waren in slechte staat en sterk 'imprinted' door mensen. Hierdoor was het niet mogelijk om de vogels direct vrij te laten terug in het wild. Wel konden ze worden opgevangen met de hoop dat ze zich ooit weer zouden voortplanten. Op deze manier was er een kans dat hun jonkies vervolgens wel weer in het wild zouden kunnen gaan leven. Dit proces gaat langzaam en stap voor stap; waarbij de kooien worden opengezet. Zo zullen de nieuwe generaties steeds een stukje verder vliegen.
Wereldwijd gaat het aantal Ara Macaw papegaaien hard achteruit. Waar ze eerst voor 85% voorkwamen in heel Costa Rica zijn er nu nog maar twee geïsoleerde groepen. Dit komt door vermindering van hun voedsel en leef gebieden (ontbossing) en door illegale huisdieren handel.
De aantallen zijn door dit soort conservation projecten licht gestegen. Toch zijn er van de Great Green Macaw nog maar rond de 1500 individuelen wereldwijd. Waarvan in Costa rica maar 35 'breeding pairs'. Zowel de Scarlet Macaw en de Great Green Macaw staan op de lijst van bedreigde diersoorten.
Ik bezoek dit bijzondere project in Puerto Viejo aan de Caribische kust van Costa Rica.
Het is gelegen op de top van een heuvel die rondom uitzicht bied aan een jungle vallei en een stukje oceaan. Echt een paradijsje.
Zonder reservering kom ik aan samen met een hond die spontaan met mij is mee gelopen en de plek lijkt verlaten. Het enige geluid wat ik hoor is het machtige gekrijs van de Macaws; een dino-oerkraai waar ik direct een dikke glimlach en kippenvel van krijg. Hun geluid lijkt krachtiger hier in de natuur dan wanneer ze in een kooitje zitten.
Al snel ontdek ik een grote groep Ara's die rondom deze bijzondere heuvel om mij heen vliegen. Sommigen knabbelen onder luid gekraai wat van plateaus met voedsel die hoog in de bomen zijn opgehangen. Anderen zitten gezellig met zijn vieren te kletsen op een boomstam.
Ik besluit de heuvel op te gaan op zoek naar personeel en zonder dat ik het door heb ben ik beland op het privé terrein van vrijwilligster Buffy. Ze schrikt zich het apelazarus en maakt een harde kreet met sprong in de lucht wanneer ik ineens voor haar sta.
Ze is compleet van slag want: 1. Ze had mij niet verwacht 2. Alle Macaws zijn compleet in paniek vanwege een hond die enthousiast over de heuvel rondrent opzoek naar de grote vogels die hij ruikt (oeps) 3. Het is blijkbaar "zo'n dag" voor Buffy waarop alles mis gaat (dit herhaalt ze meerdere keren terwijl ze paniekerig heen en weer loopt en zich verontschuldigt: "I'm so sorry it has just been a really really weird day". Buffy is hier terecht gekomen nadat ze een persoonlijke crisis heeft gehad en even "geen mensen meer om zich heen wilde hebben". Op haar eenzame heuvel wonend tussen deze vogel familie is ze gelukkiger dan ooit. Ik snap haar wel. Buffy is een echte spring in het veld-praat graag- giechelend-vogel meisje op grote schoenen.
Met veel passie verteld ze in geuren en kleuren alles over deze bijzondere vogels waar ze zoveel van is gaan houden. Ik voel de liefde en de band die ze heeft opgebouwd met haar felgekleurde vriendjes van haar afstralen.
Hier in Costa Rica word ik me steeds bewuster van hoe bijzonder alle dieren op onze planeet zijn. Allemaal hebben ze hun eigen unieke eigenschappen en manieren. Ara's zijn qua gedrag veel menselijker dan ik had gedacht. Ze daten bijvoorbeeld net zolang totdat ze die ene 'right mate' hebben gevonden. Die éne ware grote liefde van hun leven. Het moment van deze ontmoeting noemen ze (net als in The Twilight Saga movie) 'Imprinting'.
Het vinden van de ware kan best een tijdje duren. Hiervoor daten Ara's net als mensen heel wat af. En ze maken het ook weer uit als het toch niet de ware Ara is. Soms hebben ze een relatie en beginnen ze een trio. Dit is erg gebruikelijk in Ara relaties. Zo'n trio eindigt altijd met een gebroken hart voor één van de drie. Heel lang kan het goed gaan en hebben ze het reuze gezellig met z'n drieën. Alles gaat in trio: vliegen, slapen, spelen, allemaal heel fijn en gemoedelijk.
Maar dan is er toch dat ene moment dat het tweetal dat 'ment to be' is besluit om met z'n tweeën verder te gaan. Het lullige van dit trio break up- proces is dat nummero drie er heel lang over kan doen voordat het besef door dringt dat het over en uit is met de liefde.
Dit proces is ook waargenomen bij het Ara project; Het eens zo gelukkige trio is nu een duo. Verteld Buffy terwijl ze naar een groot houten huisje hoog in de boom wijst. Met een Go Pro camera die was geplaatst in het houten huisje kon worden bekeken hoe hard een Ara kan worden gedumpt. Waar het trio eerst als drie gelukkige lange worstjes tegen elkaar aan gekropen lag te slapen waren er nu twee worstjes te zien. De twee love birds hadden samen de ingang van het huis volledig gebarricadeerd met takjes om hun ex buiten de deur te houden.
De gedumpte Ara probeerde toen met man en macht om zijn voormalige liefdes nest binnen te komen. Uiteindelijk was op de camera te zien hoe hij zich na een hoop geklooi door een piepklein gaatje naar binnen had gewurmd.
Als een echte stalker is hij vervolgens in een hoekje van 'de kamer' gaan zitten, starend naar zijn grote liefdes. Het kan nog weken duren voordat de gedumpte Ara de boodschap begrepen heeft. Best sneu, maar beter dan in een kooitje toch?
* The Ara Project heet tegenwoordig 'Macaw Recovery Network'